Wij stellen u voor: Het Westzijderveld

Het zuidelijk deel van het Westzijderveld, met De Reef meegerekend, heeft nog een oppervlakte van 1075 hectare, waarvan 300 hectare water.* Het noordelijk deel, het Guisveld, beslaat 500 hectare, waarvan 135 hectare sloten en plassen. Er is veel water. Slecht boerenland, moeilijk toegankelijk, weinig gemaaid, weke grond, dikwijls overstroomd. Maar daardoor juist een gebied dat nergens zijn weerga vindt.

De vogeldichtheid van het veld wordt bijna nergens overtroffen. Het gaat hier om weidevogels, waarvan grote aantallen het veld als broedgebied hebben.

De brede rietkragen worden in het noordelijk deel niet gemaaid. Dat verhoogt de vogelpopulatie weer met andere soorten.

Ook de plantengroei is door het specifieke karakter van het Westzijderveld uniek in verscheidenheid!

 

* Uit “Nog leeft dit polderland” van Gerrit Groot en Ron Brinkman, uitgeverij Klaas Woudt.

 

Het Westzijderveld toen: vooruitzicht '70-'80

 

Uit het boekje “Nog leeft dit polderland…” van G. Groot en R. Brinkman (1970):

 

Het Westzijderveld, het polderland ten westen van de spoorlijn Zaandam – Wormerveer, stond op de tocht. Het was, zo werd gevreesd, gedoemd te verdwijnen voor woningbouw en industrie, waarvan niemand wist of het wel nodig zou zijn. En hoewel de spoorlijn als een barrière tientallen jaren het veld had afgeschermd, was het kwaad al begonnen met de flatwijk in Zaandijk en het zandlichaam van de snelweg A8. Eenmaal aan de westzijde van het spoor gebouwd zou de rem moeilijk meer te vinden zijn. Het was de hoogste tijd voor initiatieven om dit gebied te beschermen.

Het was een gebied zonder weerga zoals ook beschreven was in een nooit serieus genomen rapport van de vogelwacht Zaanstreek:

natuurbeschermingsplan voor de Zaanstreek”. Het was Kontakt Milieubeheer Zaanstreek die als eerste de strijd is aangegaan om het poldergebied te behouden. Zij hadden het voorwerk zo goed gedaan dat op 21 maart 1973 de rechter verdere opspuiting van het veld liet stoppen. Maar het veld was daar nog niet mee gered. Een nieuwe wijk Westerkoog werd gebouwd en opnieuw werd een stuk polder opgeofferd. Maar met deze wijk kwamen ook nieuwe natuurliefhebbers om het stokje over te nemen. De aantasting door een snelweg buitenom Westerkoog met een aansluiting op een tweede Coentunnel was de eerstvolgende bedreiging die moest worden gekeerd. Andere bedreigingen zouden nog volgen. 

Westzijderveld nu: van A8 tot Mallegatsloot

In dit gebied zal moerasnatuur ontwikkeld worden in de vorm van rietland en ruigte. We zien grasland en moerasgebied naast elkaar, alleen langs de rand is er begroeiing door struiken en bomen. Echt bos en bomen- en struikengroei zijn in de polder ongewenst. Molens en bruggen horen van oudsher in dit landschap. Het contrast tussen de “open polder” en de bebouwing van Zaanstad is groot en kenmerkend voor de Zaanstreek. Het poldergebied Westzaan is een bijzonder gebied doordat er eeuwenlang invloed van zout water is geweest als gevolg van overstromingen en waterinlaat uit de Zuiderzee / het IJsselmeer (via de Zaan). De polder geniet hierdoor als “zeldzame natuur” extra bescherming in Europees verband. Verschillende typen landschap die we hier vinden zijn o.a.: schorren, zilte graslanden, vochtige heide, rietland en overgangs- en trilveen.

Bijzondere diersoorten die hier voorkomen zijn o.a. de bittervoorn, de kleine modderkruiper, de meervleermuis en de Noordse woelmuis.

Het polderpeil in dit gebied is -1.04 meter NAP en de bodem bestaat uit enkele meters veen met daaronder klei en zand. Die veenlaag is prima geschikt voor moerasontwikkeling.

Een aantal instanties werkt aan het beheer en de natuurontwikkeling van de polder Westzaan. Staatsbosbeheer is er een van, die tevens grote delen in eigendom heeft (533 hectare). Zij beheert dit gebied in samenwerking met boeren uit Westzaan met als visie een open gebied met natte natuur. Dus een mengsel van open water, zoetwater graslanden, zilte graslanden, oude rietruigten, veenmosrietland en veenheide.

 

(Gegevens: Staatsbosbeheer Mw. Marion Bilius)

 

 

Van Mallegatsloot tot Westzanerdijk

 

Het zuidelijk deel van het Westzijderveld heeft een agrarische bestemming met als belangrijkste kenmerk het veenweidekarakter dat een uitstekende omgeving is voor de weidevogelpopulatie in Nederland. Sinds enige tijd wordt dit gebied gebruikt en onderhouden door een nieuw boerenbedrijf. Het bedrijf is gevestigd op

het Westerwindpad no. 102 en wordt gerund door de heer J. Rutte. Op de prachtige nieuwe boerderij in de zuidoosthoek van het veld heeft hij zestig melkkoeien.

Ze staan in de zomer op verschillende percelen weiland, vanwaar ze alleen ’s ochtends vroeg en ’s middags voor het melken naar de melkstal komen. Als in het najaar het land te nat wordt gaan de koeien naar stal. Dit is een z.g. potstal. De koeien eten op roosters maar rusten op een bed van stro, droog riet of grof gras. Dit maakt boeren volgens biologische principes mogelijk. Het land van boer Rutte in het Westzijderveld wordt aan hem verpacht door Staatsbosbeheer. Samen met Staatsbosbeheer is er een werkplan ontwikkeld voor de weidevogels in dit gebied. Het bemesten en het verder maaien van het land gaat volgens een afgesproken plan waardoor er voldoende periodes van rust zullen zijn in de broedtijd.

 

 

Westzijderveld straks: een toekomstvisie?!


De natuur grijpt in als de mens zich terugtrekt.

 

Het veenweidegebied is ontstaan door eeuwenlang ingrijpen van de mens in deze omgeving en wij waarderen het resultaat daarvan als waardevolle natuur. In hoeverre is dit gecultiveerde natuur en in hoeverre is dit gewenst. Er bestaan twee visies:

- Veenweidegebieden zijn mooi en gewenst en dit vraagt om zorgvuldig

beheer.

- Natuurlijk (brak) moeras is de oervorm van dit gebied en zal zich

herstellen zodra et de kans krijgt. Het heeft zijn eigen - andere -

natuurwaarde.

Beide visies zijn door het uitvoeren van het herinrichtingsplan van de polder Westzaan terug te vinden in het veld. Noordelijk het moeras en zuidelijk het veenweidegebied.

OBW is voorstander van beide visies die nu gerealiseerd worden. De uitwerking van deze plannen zal OBW kritisch volgen. Op deze wijze zal OBW onze mooie veenpolder blijven bewaken.

 

Daarom is de doelstelling van de vereniging OBW: "Het doen behouden respectievelijk herstellen van de functies van het natuurlijke milieu en landelijk karakter van het Westzijderveld".

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.