Planologie van het Westzijderveld

Net als het Guisveld kent ook het Westzijderveld een bewogen planologische geschiedenis. De ontsluitingsproblematiek van de woonwijken ten westen van de Zaan is in feite de aanleiding geweest tot de oprichting van de vereniging OBW. Op 21 mei 1981 stelt namelijk de gemeenteraad van Zaanstad de Structuurschets voor Zaanstad vast. Ter ontsluiting van de wijk Westerwatering dient er een weg te worden gerealiseerd westelijk van de wijk Westerkoog, zoals deze is geregeld in het bestemmingsplan “Westzijderveld 1:2500” van de voormalige gemeente Koog aan de Zaan. De ondergrond van deze weg is het gereserveerde tracé van de Hemautotunnelweg. Het resterende deel van het Westzijderveld wordt aangemerkt als gebied met natuurwetenschappelijke waarde.

In de 60-er jaren van de vorige eeuw waren de plannen nog ingrijpender. Naast genoemde autosnelweg voorzag het streekplan Noordzeekanaalgebied uit 1968 in terreinen voor haven- en bedrijfsdoeleinden aan de noordoever van het Noordzeekanaal. Een klein deel van het noordelijke deel van het Westzijderveld en Reef zou als natuurgebied gehandhaafd blijven. Enige jaren later blijkt dit een onhaalbare kaart te zijn en worden de plannen geleidelijk, met uitzondering van de ontsluitingsproblematiek, bijgesteld.

De natuurwaarden van het Westzijderveld zijn in 1985 voor het Rijk, gezien de planologische duidelijkheid over de toekomst van het gebied, aanleiding het gebied ten oosten van de Gouw in het kader van de Relatienota te begrenzen als reservaatsgebied en de overige delen van het Westzijderveld als beheersgebied. In de huidige begrenzingsplannen van het Programma Beheer is dit nog steeds het geval. De gemeentelijke eigendommen in het Westzijderveld, ooit aangekocht voor woningbouw en bedrijfsterrein, zijn in 1995 verkocht aan Bureau Beheer Landbouwgronden. Staatsbosbeheer is nu eigenaar en beheerder.

De voormalige gemeente Westzaan heeft net voor de samenvoeging in 1973 het bestemmingsplan Landelijk gebied vastgesteld. Dit betreft het Westzijderveld ten westen van de Gouw. Dit plan heeft lang stand gehouden. Op 17 april 2003 stelt de gemeenteraad van Zaanstad een nieuw geheel herzien bestemmingsplan Landelijk Gebied Westzaan vast. Dit plan voorziet in de bestemmingen veenweidegebied en moerasnatuurgebied direct grenzend aan de groenstroken van Westerkoog en Westerwatering. In het bestemmingsplan is integraal opgenomen het Landinrichtingsplan Westzaan en de begrenzing van 380 ha nieuwe moerasnatuur van het in het Structuurschema Groene Ruimte (1994) gepresenteerde Strategisch Groenproject Zaanstreek. Uitvloeisel van dit laatste is het ontstaan van een rietmoeras ten westen van het wijkpark Westerkoog. In het kader van het Landinrichtingsplan is het stadsrandfiets- en voetpad (Westenwindpad) aangelegd en is de boerderij van de heer J.Rutte verplaatst.

Het streekplan Noord-Holland Zuid (2003) begrenst de bestaande bebouwing langs het Westzijderveld met een rode contour.

Op natuurwetenschappelijk gebied heeft het Westzijderveld in 2003 als uitvloeisel van de Europese Habitatrichtlijn een zware bescherming gekregen door de aanwijzing als Speciale Beschermingszone vanwege het voorkomen van Noordse woelmuizen en brakwaterverlandingsvegetaties. Met uitzondering van een strook bij de Westzanerdijk is het gehele Westzijderveld begrensd als Natura 2000 gebied. In deze gebieden mag de kwaliteit in ieder geval niet verslechteren. Op 1 oktober 2005 zijn de verplichtingen, voortvloeiend uit de Habitatrichtlijn, omgezet in nationale wetgeving met de inwerkingtreding van de Natuurbeschermingswet.

 

Jan Heijink 

Gemeente Zaanstad

Afd. Ruimtelijke Ontwikkeling

 

(Situatie zoals in november 2006 verwoord door de gemeente Zaanstad)